Akare Güvenlik Sistemleri ekibimiz sizlere daha iyi hizmet verebilmek ve daha hızlı çözümler için çalışıyor..

Yeni web sitemiz ile hizmetinizdeyiz..

Vaillant Türkiye, merkezi Remscheid / Almanya’da bulunan Vaillant Grup şirketinin % 100 iştirakli bir yan kuruluşudur. Vaillant Grup, 1874 yılında kurulan ve hali hazırda % 100 hissesi kurucu aileye ait olan bir şirkettir. Vaillant Türkiye Kasım 1992’de tümüyle yabancı sermaye ile kuruldu. 20 seneden uzun bir süredir İstanbul Merkez ve İzmir, Adana, Ankara bölge müdürlüklerinde ve tüm yurda yayılmış yetkili satıcı ve servis teknikerleriyle en yüksek seviyede müşteri memnuniyeti için hizmet vermektedir.

Vaillant, ısıtma ve havalandırma teknolojisi alanlarında uluslararası pazarlarda lider bir kuruluştur.

Grup, Türkiye ve İstanbul daki genel merkezini Ataşehir deki yeni tutmuş olduğu 22 katlı plazaya taşımaktadır. Mevcut Plazanın zayıf akım sistemlerinin temini ve kurulum devreye alma konularında aşağıdaki kapsamlarda Akare olarak sözleşme imzalayıp devreye alma çalışmalarımız devam etmektedir.

Akare olarak projede aşağıdaki sistemler için malzeme temini ve devreye alma çalışmaları yapmaktayız;

• Kapalı Devre Kamera (CCTV) sistemleri

• Interaktif Yangın Algılama Sistemleri

• Uydu TV Sistemleri

• Acil Anons ve Genel Seslendirme Sistemleri

• Kartlı  Geçiş Sistemleri 

• Turnike Geçiş Sistemleri

Her biri 1200 MW kapasiteli 4 reaktörden oluşacak Akkuyu Nükleer Santrali, 4800 MW kapasiteye ulaştığında yıllık ortalama 35 milyar kilovatsaat elektrik üretecek. Türkiye'de 2016 yılında 275 milyar kilovatsaat elektrik tüketimi gerçekleşmiştir. Son yıllarda elektrik tüketimindeki artış dikkate alındığında da elektrik tüketimimizin her yıl ortalama %5,1 arttığı görülmektedir. Mevcut tüketim miktarımız ve talep artışımız dikkate alındığında santralin tam kapasite üretime başlayacağı 2026 yılında Türkiye'de yıllık 452 milyar kilovatsaat elektrik tüketimi olacağı görülmektedir. 2026 yılında enerji ihtiyacımızın %7,7'sini karşılayacak Akkuyu Nükleer Santrali, tüketim talebinin aynı şekilde artacağı düşünüldüğünde 2030 yılında ihtiyacın %6,3'ünü, 2040 yılında %3,9'unu karşılayacağı görülmektedir.

Akkuyu Nükleer Santrali'nin inşaat aşamasında 886 ile 9620 kişinin, işletme aşamasında ise 3360 kişinin çalışması planlanmaktadır. Akkuyu Nükleer Santrali'nin kurulum maliyetinin 20 milyar dolar olacağı açıklanmıştır. Akkuyu Nükleer Santrali'nin çoğunluk hissesi olan %51'i her zaman Rusya Federasyonu'na ait olacaktır. Federasyon, diğer %49 hisseyi dilerse Türkiye'deki yatırımcılara satabilecektir. Santralin 60 yıl işletilmesi planlanmaktadır.

Akkuyu Nükleer Santrali, Akdeniz'e de kıyısı olan Türkiye'nin güney şehirlerinden Mersin'in Gülnar ilçesine bağlı Büyükeceli Mahallesi, Akkuyu Mevkii'nde yer almaktadır. 

Projenin ilk işletme ve liman tesislerinin inşaat çalışmaları başlamış olup, bu kapsamda 

Akare olarak projede aşağıdaki sistemler için malzeme temini ve devreye alma çalışmaları yapmaktayız;

• IP Kapalı Devre Kamera (CCTV) sistemleri

• Interaktif Yangın Algılama Sistemleri

• Aktif Network ve Data Sistemleri Ekipmanları

• IP Telefon Santrali ve Sistemleri

• Kartlı  Geçiş Sistemleri 

• Fiberoptik Altyapı Sistem ve Sonlandırmaları

Cenal Karabiga termik santrali Çanakkale’nin Biga ilçesi Karabiga bölgesinde kuruludur. Alarko Holding  ve Cengiz Holding ortaklığı olan tesis 1320 MWe kurulu gücü ile Türkiye’nin 11. Çanakkale’nin ise en büyük enerji santralidir. Tesis ayrıca Türkiye’nin 2.büyük ithal kömür santralidir. Cenal Karabiga Termik Santrali ortalama 9.900.000.000 kilovatsaat elektrik üretimi ile 2.990.937 kişinin günlük hayatında ihtiyaç duyduğu (konut, sanayi, metro ulaşımı, resmi daire, çevre aydınlatması gibi) tüm elektrik enerjisi ihtiyacını karşılayabilir kapasitededir. Tesis 454.518 m2’lik bir alan üzerinde kuruludur.

Akare olarak projede aşağıdaki sistemler için malzeme temini ve devreye alma çalışmaları yapmaktayız;

•   IP Kapalı Devre Kamera (CCTV) sistemleri
•   Aktif Network Sistemi Ekipmanları
•   Infraretli Çevre Güvenlik Sistemleri
•   Biometrik ve Kartlı  Geçiş Sistemleri
•   Ziyaretçi Geçiş ve Turnike Sistemleri
•   Thermografik Kameralı Yangın Algılama Sistemleri

Proje kapsamında konveyor hatlarındaki kömür taşınması sırasında oluşabilecek yangın risklerinin algılanması için Pelco markasının Sarix serisi 8 adet Thermography IP PTZ kameraları kullanılmıştır. Bu kameraların her biri ile görüntü alanı içerisinde bulunan 16 ya kadar farklı bölgede farklı ısı değerleri set ederek alarm tanımlaması yapılarak alarm algılaması yapılabilmektedir. Yine ayrıca bu kameralar ile minimum ve maksimum değerler set edilerek bu değerlerin üzerinde alarm algılaması yapılabilmektedir. Sistem bünyesi içerisinde bulunan bir hava istasyon ünitesi vasıtası ile dışarıdaki hava koşullarını (yağmur, kar, sis, nem v.s) sürekli analiz ederek algılama hata payını minimize ederek çalışmaktadır.

Kapalı devre kamera sistemlerinde PANASONIC markasının ürünleri tercih edilmiştir. Tüm tesis, sosyal alanlar ve çevre güvenlik için yaklaşık 300 adet sabit, 14 adet 30X optik zoom özelliklerinde PTZ kamera ve 2 adet 4K sabit kameralar kullanılmıştır. Tüm kameralar minimum 2MP çözünürlük de ve entegre IR led ve IP66 IK dayanım ve SD kart kayıt özelliklerde seçilmiştir. Ayrıca tesis kule merkezi üzerine tüm sahaları görebilecek şekilde 1 adet 30X özelliklerinde, 150 metre gece görüşü sağlayabilen IR LED entegreli, her türlü sarsıntı ve oksitlenmeye karşı özel özel fiberglas gövdeli üretilmiş, 360 derece aero dinamik yapılı ve 135km/sa hıza ulaşan rüzgara dayanıklı PTZ kamera yerleştirilmiştir. Patlayıcı ortamlar için ortam koşullarına göre Ex Proof tip, Korozyona karşı korumalı tip, Ex Proof+Korozyona karşı korumalı, Ex Proof +Hava Su Soğutmalı tip de olmak üzere 4 farklı tipte Atex sertifikalı İtalyan menşeli Videotec marka kamera muhafazaları kullanılmıştır.  Kamera sistemi kayıtları için yine panasonic’in her biri 64’e kadar kamera kayıt edebilen, RAID5 ve RAID 6 disk koruma özellikli 8 adet endüstriyel tip NVR kayıt cihazları kullanılmıştır. NVR lar failover (birbirine yedekli) yapısı ile dizayn edilerek herhangi bir NVR arızası durumunda görüntü kayıpı olmaksızın yedek NVR otomatik devreye girerek sistemde herhangi bir görüntü kayıtı kayıp olmaksızın kayıt etmeye devam edecek yapıdadır. Ayrıca her bir kamera üzerinde bulunan 64GB lık SD kartlar sayesinde herhangi bir network kesintisi v.s durumunda kamera üzerindeki SD karta görüntü kayıt etmeye devam edecek, network ün düzelmesi durumunda bu üzerindeki kayıtları otamatik olarak bağlı olduğu NVR a göndererek kayıt ve görüntü güvenliği sağlanmıştır. Sistem izleme merkezi için özel matrix yapıyı da destekleyen panasonic ASC 970 ve ASM 970 yazılımları kurularak sistem izleme ve kontrol merkezi oluşturulmuştur.

Kamera sistemleri network aktif cihazları için Japon Allied Telesis marka switch ve ekipmanları tercih edilmiştir. Merkez omurga switchleri 10G haberleşmeyi destekleyen Layer 3 ve reduntal (yedek güç kaynağı) özellikli switchler tercih edilmiştir. Saha ve kenar switchler de yine uplink olarak 1G destekli endüstriyel ve fiber girişli switchler kullanılmıştır.

Çevre kameralarına ilave olarak ve dışında, fabrika çevresi için tel örgü sistemleri içerisinde Takex in her biri 200 mt ye kadar algılama yapabilen Quad ışınlı beam dedektör sistemi tahsis edilerek zone bazında algılama yapan bir çevre güvenlik sistemi tahsis edilmiştir. Sistem kamera sistemi ile entegre edilerek herhangi bir zone algılama yaptığında direk o bölgeye bakan kameralar aktif edilerek görüntü ekranlarına otomatik görüntü düşmesi sağlanmaktadır.

Tüm fabrika tesislerinin geçiş kontrolü, turnike ve ziyaretçi takip sistemleri için 70 adet  Honeywell kart okyucular, 15 adet turnike geçiş sistemleri temin ve kurulumları yapılmıştır. Honeywell sistem yazılımı ile personel geçiş kontrol yetkilendirilmeleri, ziyaretçi ve yemekhane takipleri ve raporlamaları yapılmaktadır.

Eti Bakır A.Ş işletmelerine bağlı olan Mazıdağı Fosfat tesisleri Mardin’in mazı dağı ilçesinde tesis edilmekte olup, 1.2 milyar euro luk yatırım ile Doğu ve Güneydoğu Anadolunun en büyük özel sektör yatırımı olma özelliğini taşımaktadır.

1500 kişinin doğrudan, 5000 kişiye dolaylı istihdam sağlayacak tesis ilk etapta Türkiye’deki gübre pazarının %20 sine sahip olacak. Yılda 200 bin DAP, 550 bin ton da NP olmak üzere 750 bin ton gübre üretecek olan tesis aynı zamanda Harran Ovası ile GAP’ın gübre ihtiyacının tamamını karşılayacaktır. Tesis ihtiyacı olan elektriği kendisi üreterek, ham maddeleri aynı yerde üretilen Türkiye deki tek tesis olmakla birlikte dünyada da bu anlamda ender örneklerden bir tanesi olma özelliğini taşımaktadır.

Tesis 5 ana fabrika ve 12 yardımcı tesisten ve tesise bağlı bir sosyal yaşam alanından oluşmaktadır.

Akare olarak projede, sosyal tesisler dahil aşağıdaki sistemler için sistem tasarımı, malzeme temini ve devreye alma çalışma hizmetleri verilmektedir.

• Yangın Algılama ve İhbar Sistemleri

• Gaz Algılama Sistemleri

• Acil Anons Sistemleri

• IP Kapalı Devre Kamera (CCTV) sistemleri

• Infraretli Çevre Güvenlik Sistemleri

• Biometrik Kartlı Geçiş, Otopark bariyer ve Turnike Sistemleri

• PDKS Sistemleri

• Zayıf Akım Üst Entegrasyon Otomasyon Sistemleri

Proje kapsamnında yangın algılama ve gaz algılama taraflarında özellikle endüstriyel tesislerde hem teknoloji hem de sahip olduğu sertifikasyonlar bakımından çok geniş bir çözüm yelpazesine sahip TYCO markası tercih edilmiştir. Proje kapsamnında Tyco’nun Zettler marka toplam da 15 adet 4-8 loop özellikli network üzerinden peer to peer haberleşebilen yangın paneli (her bir loop’u 250 adres kapasiteli) kullanılmıştır. Ayrıca tüm fabrika alanlarında toplamda 180 adet SIL2 ve Atex sertifikasyonlu ve 60 mt kadar algılama yapabilen Triple ve loop dan beslenebilen adresli alev dedektörleri kullanılmıştır. Konveyör hatlarında 4 loop çıkışlı her bir loop’u 1 km ye kadar hassas nokta algılaması yapabilen AP Sensing markasına ait fiber lineer algılama çözümleri tercih edilmiştir. Yine çok kritik mahallerde Vesda marka hava örneklemeli sistemler tercih edilmiştir. Patlama riski olan ortamlar için yine Tyco’nun ex proof dedektör, buton ve siren ekipmanları kullanılmıştır. Yine Tyco nun Grafik Ekran yazılımı ile tüm yangın ve diğer güvenlik sistemleri entegre olarak bu otomasyon yazılımı sayesinde entegre edilerek izlenmekte ve kontrol edilmektedir. Gaz algılama sistemlerinde ortamlardaki çıkabilecek gaz kaçaklarına göre ex proof ve Atex özellikli CO, CO2, SO2, Metan, Propan, Amonyak gaz algılama sensörleri kullanılmıştır. Acil anons sistemleri için yine Tyco’nun Ambient serisi ve uctan uca EN-54 sertifikasyonuna sahip network tabanlı acil anons sistemi ve ekipmanları seçilmiştir. Sistemde bulunan tüm merkezi kontrol üniteleri ve acil anons mikrofon kontrol üniteleri network üzerinden birbirleri ile haberleşebilmekte ve istenirse interaktif karşılıklı görüşme yapma özelliği de taşımaktadır. Sistemde her tesis kendine ait bölgelere zone bazında anons yapabildiği gibi istenirse fabrikanın diğer tüm bölgelerine de anons yapabilecek özellikte bir yapı mevcuttur. Tesisde güçleri 6W ile 30W arasında değişen yaklaşık 1000 adet farklı tip ve özelliklerde (asma tavan, kolon tipi, horn tipi ve ex proof horn tipi) anons hoparlörleri kullanılmıştır. Sistemdeki tüm hoparlör hatları loop yapısında ve A ve B hattı olarak süpervize yapıda oluşturulmuştur. Hatlar herhangi bir kısa devre yada kopukluk durumuna göre izlenebilmekte ve böyle bir durumda anında sistemde haber alınabilmektedir. Ayrıca tüm merkezi üniteler herhangi bir elektrik kesintisinde sistemi 24 saat süreyle enerji ile besleyecek güç üniteleri ile birlikte tesis edilmişlerdir. Ayrıca tüm sistem yangın algılama sistemleri ile entegre edilerek herhangi bir acil yada yangın durumunda sistem merkezinde önceden kayıt edilmiş ses kayıt yada anonslarından uygun olanlarını seçerek önceden tanımlanmış senaryolar ışığında ilgili zone lara otomatik olarak anons edebilmektedir. Aynı zamanda sistem, aynı anda birden fazla sayıda ses kayıtını aynı anda farklı bölgelere anons edebilme özelliğine sahip yapıdadır. Ayrıca tüm acil anons sistem için özel kontrol yazılımı kurularak sistemin izlenip kontrol edilmesi de sağlanmaktadır. Kapalı devre kamera sistemlerinde PANASONIC markasının ürünleri tercih edilmiştir. Tüm fabrika üretim tesisleri, sosyal tesisleri ve çevre güvenlik için yaklaşık 600 adet sabit, 15 adet 43X optik zoom özelliklerinde PTZ kamera kullanılmıştır.

Tüm kameralar minimum 2MP çözünürlük de ve entegre IR led ve IP66 IK dayanım ve SD kart kayıt özelliklerde seçilmiştir. Ayrıca fabrika kule merkezi üzerine tüm sahaları görebilecek şekilde 1 adet 30X özelliklerinde, 150 metre gece görüşü sağlayabilen IR LED entegreli, her türlü sarsıntı ve oksitlenmeye karşı özel özel fiberglas gövdeli üretilmiş, 360 derece aero dinamik yapılı ve 135km/sa hıza ulaşan rüzgara dayanıklı PTZ kamera yerleştirilmiştir. Patlayıcı ortamlar için kullanılan kameralar özel Pelco marka Atex sertifikalı muhafazalar içerisinde yerleştirilmiştir. Kamera sistemi kayıtları için yine panasonic’in her biri 128’e kadar kamera kayıt edebilen ve RAID 5 ve RAID 6 disk koruma özellikli 15 adet endüstriyel tip NVR kayıt cihazları kullanılmıştır. NVR lar failover (birbirine yedekli) yapısı ile dizayn edilerek herhangi bir NVR arızası durumunda görüntü kayıpı olmaksızın yedek NVR otamatik devreye girerek sistemde herhangi bir görüntü kayıtı kayıp olmaksızın kayıt etmeye devam edecek yapıdadır. Ayrıca her bir kamera üzerinde bulunan 64GB lık SD kartlar sayesinde herhangi bir network kesintisi v.s durumunda kamera üzerindeki SD karta görüntü kayıt etmeye devam edecek, network ün düzelmesi durumunda bu üzerindeki kayıtları otamatik olarak bağlı olduğu NVR a göndererek kayıt ve görüntü güvenliği sağlanmıştır. ,

Çevre kameralarına ilave olarak ve dışında, fabrika ve sosyal duvar çevresi için duvar üzeri tel örgü sistemleri üzerinde Takex in her biri 200 mt ye kadar algılama yapabilen Quad ışınlı beam dedektör sistemi tahsis edilerek zone bazında algılama yapan bir çevre güvenlik sistemi tahsis edilmiştir. Sistem kamera sistemi ile entegre edilerek herhangi bir zone algılama yaptığında direk o bölgeye bakan kameralar aktif edilerek görüntü ekranlarına otomatik görüntü düşmesi sağlanmaktadır.

Tüm fabrika tesislerinin geçiş kontrolü, turnike ve Personel takip sistemleri için 100 adet Fransız Morfo marka endüstriyel tip, IP65 ve PoE özelliklerinde parmak izi modülü, 14 adet IRISID marka iris tanıma cihazı, 9 adet boy turnikesi, 4 adet hidden gate model turnike ve 2 adet VIP geçiş turnikesi temin edilerek montaj yapılmıştır. Ayrıca fabrika giriş çıkış bariyer sistemleri hem plaka tanıma sistemi ve hem de RFID sistem ile çalışacak şekilde tasarlanmış ve ürünleri temin edilerek devreye alınacaktır.

Tüm sistem ve donanımlar 5000 kullanıcı destekli özel bir yazılım ile kontrol edilip raporlanabilmektedir. Yazılım server/client mimarisinde ve SQL tabanlı olarak çalışmaktadır. Aynı yazılım üzerine yüklenen ilave yazılım modülleri ile access geçiş kontrolü ve yetkilendirmeleri, personel devam ve kontrol takibi, yemekhane takibi, otopark takibi, ziyaretçi takib ve raporlamaları ve Axapta 365 sistemi ile entegre edilerek bordrolama işlemleri yapılabilmektedir.

Global Market Insights, tarafından yayınlanan yeni bir araştırma raporuna göre IP kamera pazarının, %25 bileşik yıllık büyüme oranı ile 2024 yılına kadar 20 milyar doları geçmesi bekleniyor.

Teknolojik gelişmeler, internet bağlantısının her yerde bulunması ve uzaktan izleme talebinin artması, tahmin dönemi boyunca IP kamera pazarının büyümeyi yönlendireceği öngörülüyor.

4K çözünürlük, edge-based video analizi ve H.265 yüksek verimli video kodlamanın yaygınlaşması gibi teknolojik ilerlemelerin de talebi teşvik edeceği tahmin ediliyor.

Ağ kamera pazarında artan sayıda oyuncu ve üretim maliyetlerinin düşmesi dünya genelindeki büyümeyi hızlandırıyor.

Son yıllarda yaşanan küresel terör saldırıları, hükümetlerin kamu güvenliğine daha fazla dikkat etmeleri gereğini vurgularken, düşen IP kamera fiyat eğilimi, analog sistemler ile olan uçurumu azaltmaya yardımcı oluyor.

Küresel IP kamera pazarı, yüksek çözünürlük ihtiyacı, güvenlik altyapısını iyileştirmek için devlet yatırımları, toplam sahip olma maliyetinde düşüş ve akıllı ev cihazları gibi güvenlik dışı uygulamalardan gelen talep artışı gibi eğilimlere dikkat çekiyor. Akıllı ev otomasyonu, e-POS terminalleri, Otomatik Plaka Tanıma (ANPR) gibi erişim kontrol sistemleri ile entegrasyon gibi güvenlikle ilgili olmayan uygulamalardan gelen artan talep, Pazar için ek fırsatlar sunuyor. Dahası, geliştirilmiş sensörlerin kullanılabilirliği, yeni video analiz yetenekleri, termal görüntüleme, mobil erişimin, akıllı bina kontrolü ve 360 derecelik gibi teknolojilerin daha geniş bir şekilde benimsenmesi gibi faktörler, IP kamera pazarının yaygınlaşmasına büyük katkıda bulunuyor.

Topraklama Nedir: Enerji üretim, iletim ve dağıtım sistemlerinde insan hayatı ve bazı aygıtların korunması bakımından yapılan en etkili önlemlerden biri de topraklamadır. Gerilim altında olmayan bütün tesisat kısımlarının, uygun iletkenlerle toprak kitlesi içerisine yerleştirilmiş bir iletken cisme (elektrot) bağlanmasıdır. Topraklamanın amacı, elektrikli alıcıları kullananların can güvenliğini sağlamak ve cihazların zarar görmesini önlemektir. Bütün elektrik ve elektronik cihazların gövdeleri, boruların madeni kısımları, kurşunlu kabloların kurşun kılıfları, tablo ve benzerlerinin metal kısımları topraklanmalıdır. Topraklama elektrik akımının bulunmaması gereken cihaz bölümlerinin uygun iletken ve elektrotlarla düşük dirençli yollardan toprağa bağlanması olarak da ifade edilir.

Elektrik akımının oluşması, devreleri çalıştırması ve herhangi bir arıza durumunda kaçak akımların kontrolü için topraklama hattı önemlidir. Topraklama sistemi aynı zamanda hassas elektronik cihazları ve bilgisayarlı kontrol sistemlerini, radyo frekans enterferanslarına (girişimlerine) karşı korumayı da sağlar. Topraklama sistemi zayıf olan bir tesiste kabloların yaratacağı elektromanyetik alanlar, zayıf akım kabloları üzerinde olumsuz etkiler doğururlar ve yanlış sinyallere sebebiyet verebilirler. Topraklama sayesinde cihaz üzerindeki kaçak akımlar ve statik elektrik toprağa akacaktır. Bu sayede tüm elektronik cihazlar daha sağlıklı çalışabilirler.

İyi bir topraklama sistemi, tesisi bozucu etkilere karşı korumanın temelini oluşturur. Bozucu etkiler, aşağıdaki sebeplerden dolayı meydana gelir.

● Statik elektriklenme
●Faz-toprak kısa devreleri
● Kapasitif yüklerin devreye alınması (seri bağlı endüktif kapasitif devrele) sonucu oluşan rezonansın etkileri
● Atmosferik olaylar sonucu meydana gelen yıldırım düşmeleri
●Şebekede gerçekleştirilen anahtarlama işlemleri
●Şebekelerde oluşan arızalar

Topraklama tesisatları uygun tesis elemanları kullanılarak kurulduktan sonra, farklı amaçları yerine getirmek için kullanılmaktadır. Başlıca kullanılan çeşitleri şunlardır;

Koruma Topraklaması: İşletme araçlarının insanların dokunabilecekleri metal yüzeylerinde meydana gelebilecek kaçak akımlara karşı yapılan topraklama çeşididir. Binada oluşturulan topraklama tesisatına, elektrikli makinelerin aktif olmayan yüzeylerinin bağlanması ile yapılır.

İşletme Topraklaması: Tesisin normal işletilmesi için ihtiyaç duyulan bir topraklama çeşididir. Transformatörlerin sıfır noktaları, doğru akım tesislerinde bir kutup veya orta iletkenin topraklanmamasıdır. Ülkemizde Orta gerilim şebekeleri direnç üzerinden, Yüksek gerilim şebekeleri ise direkt olarak İşletme topraklaması yapılmaktadır.

Fonksiyon Topraklaması: İletişim tesislerinde ve işletme elemanlarının fonksiyonlarını istenilen şekilde yerine getirmesinde bu topraklama önemlidir. Yıldırım etkilerine karşı koruma, raylı sistem topraklaması, zayıf akım cihazlarının topraklaması, telsiz haberleşme sistemleri bu tip topraklamaya örnek olarak verilebilir.

Yıldırıma Karşı Yapılan Topraklama: Yıldırım düşmesi durumunda, işletme gereği gerilim altında bulunan iletkenlere atlamaları geniş ölçüde önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek için işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken bölümlerin topraklanmasıdır.
Yıldırıma karşı koruma topraklamalarına 2m mesafe içinde bulunan bütün topraklayıcılar birbiri ile bağlanmak zorundadır. Ara mesafenin 20 m olması durumunda topraklayıcıların birleştirilmesi tavsiye edilir. Toprak özdirencinin 500 ohm.m’den büyük olduğu yerlerde 20m’ den büyük aralıklarda da topraklayıcıların birleştirilmesi tavsiye edilir.

Ayrıca statik elektriğe karşı da topraklama yapılmaktadır. Statik elektrik; elektronların atomlar arasında hareket etmesiyle ortaya çıkan enerjidir.
 

Zayıf akım sistemleri topraklamasında en güvenli sistem eş potansiyel sistemdir. Bu sistemde tüm topraklamalar, tüm metal bölümler eş potansiyel baraları ile birbirine irtibatlanır. Tesis içerisinde herhangi iki nokta arasında oluşabilecek gerilim farkı önlenmiş ve tüm noktalarda eş potansiyel sağlanmış olur. Bu sistemde iç yıldırımlık ürünlerinin de (Aşırı Gerilim Darbe Koruyucu) birlikte kullanılması gerekmektedir, sebebi ise dış yıldırımlık sistemini eş potansiyel sisteme irtibatlarken bu sistem üzerinde oluşabilecek aşırı gerilimlere karşı da önlem almış olursunuz. Aksi takdirde aşırı gerilimler cihazlar için büyük tehlike oluşturur.

Yıldırımdan korunma tesisleri, binaların temel topraklayıcısına bağlanır. Yıldırıma karşı korunma topraklamalarına 2m.’den daha yakın mesafede başka herhangi bir topraklayıcı bulunuyorsa, bütün topraklayıcılar birbirleri ile bağlanmak zorundadır. Binalara gelen hatlar parafudrlar üzerinden potansiyel dengeleme barasına bağlanmalıdır. Bu şartlar yönetmeliğin 25-a. maddesinde ve devamında yer almaktadır.

Topraklama yapılmış bir tesisatta,

Voltmetre ile ölçümde;

►   Faz-Nötr Arası 220V,

►   Faz-Toprak Arası 220V,

►   Nötr-Toprak Arası 1V (En Fazla) Olmalıdır.

Megger Cihazı ile ölçümde;

►   Toprak direnç değeri en fazla 2 Ohm olmalıdır.

Ayrıca topraklama ve topraklama ölçümü İşçi Sağlığı ve İş güvenliği Tüzüğünün 270- 354 maddeleri gereği elektrik tesislerinde topraklama yapılması gereklidir. Ayrıca 21.08.2001 tarih ve 24500 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nin 7. Ve 10.Maddeleri gereğince topraklama tesisatının yapılması ve periyodik olarak ölçülmesi zorunlu hale getirilmiştir.

Günümüz teknolojisinde teknolojisinde maden ocaklarında, demir ve çelik fabrikalarında, termik santrallerde, cevher, kömür, sinter gibi malzemelerin harekete geçirilip bir yerden diğer yere taşınmasında konveyörler kullanılmaktadır. En yaygın kullanılanları bant tipi ve boru tipi konveyörlerdir.

Yangın ihtimali kömür, maden v.b konveyörlerinde oluşabilecek tehlikeli durumların en büyüğünü temsil eder. Olası bir yangın sonucunda, konveyörde ve konveyör üzerinde oluşabilecek mal kaybının yanı sıra, konveyörün işleyişinin aksaması sonucunda tesis genelinde üretim kaybına da sebep olmaktadır. Doğru şekilde tasarlanmış yangın algılama sistemleri, yangını doğru şekilde ve doğru nokta da algılayarak yangın söndürme sistemini aktive ederek olası tehlikelerin büyümesini engelleyecektir. Konveyör üzerinde yangınlar genelde iki nedenden dolayı meydana gelir. İlki, konveyör bandının, taşıma esnasında devamlı olarak sürtünmeye maruz kalması ve bundan dolayı oluşacak yüksek ısı sonucunda yanmaya başlamasıdır. İkinci neden, konveyör bandı üzerinde bulunan kömür, toz, maden v.b gibi kendi kendine ısınma ve yanıcı özelliği olan maddelerin ortamda bulunan oksijen, nem, ısı, basınç gibi unsurlar ile birleşerek yanmayı tetikleyebilmesinden kaynaklı olabilmektedir.

Konveyör hatlarında tasarlanacak yangın algılama sistemleri oluşabilecek yangını sorunsuz bir şekilde ve hızlıca algılamalı, yangın kaynağı konveyör üzerinde hangi nokta da olursa olsun derhal konveyör hareketinin durdurulması ve söndürme işleminin başlatılması için gereken tetiklemeleri yapmalı, işitsel ve görsel uyarı cihazlarını aktifleştirerek gerekli uyarıları vermelidir. Konveyör hatlarının fiziksel özellikleri ve uzunluklarından dolayı algılama, çoğunlukla lineer ısı dedektörleri ile yapılmaktadır. Bu tür dedektörler, konveyör hattı boyunca devam eden kablo tipi sensörlerdir. Bunlar çelik telli ve fiber optik kablolu olarak iki temel kategoriye ayrılırlar. Çelik telli lineer ısı dedektörleri, dış çevresinde yalıtkan madde ile yalıtılmış iki iletken tel bulunan ve belirli bir sıcaklık değerinde yalıtkan maddenin erimesi sonucu iletkenlerin birbirine değerek kısa devre durumu oluşturan sensör kablolardır. Bu tür dedektörler, maliyet ve kurulum kolaylığı açısından avantajlı olmakla birlikte algılamanın yavaş olması ve uzun mesafeli konveyörlerde algılamanın noktasal olarak yapılamaması sebebiyle öncelikli olarak tercih edilmezler. Fiber optik lineer ısı dedektörlerinin çalışma yapısı çelik telli dedektörlere göre farklıdır. Özel bir fiber optik kablo ve kontrol ünitesinden oluşan bu dedektörün çalışma prensibi, fiber optik kablo üzerinden geçen ışığın, sıcaklık değişimlerine göre karakteristiğinin değişmesidir. Sensör kabloların bağlı olduğu kontrol ünitesi üzerinden yapılan konfigürasyon ile tek bir sensör kablo yüzlerce farklı bölgeye ayrılabilir. Böylece algılama noktası çok hassas bir şekilde belirlenerek gerekli aktivasyonların bütün konveyör boyunca değil, bölgesel olarak yapılması sağlanır. Ayrıca fiber optik lineer ısı dedektörlerinin en büyük avantajlarından biri de, algılama parametrelerinin kullanıcı isteğine göre ayarlanabilmesi ve çelik telli lineer ısı dedektörlerine oranla algılamanın çok daha hızlı olmasıdır. Konveyör hatlarında sıklıkla kullanılan lineer ısı dedektörleri ile beraber, gerekli görülen yerlerde alev dedektörleri de kullanılmaktadır. Isı enerjisini kızılötesi ve/veya morötesi ışık spektrumlarını da inceleyerek algılama yapan alev dedektörlerinin seçimi ve yerleşimi, konumlandırılacağı bölgenin fiziksel ortam koşullarına ve üreticinin belirttiği teknik özelliklere göre yapılmalıdır.

Ayrıca son yıllarda gelişen teknoloji ile birlikte yangın algılama elamanı olarak kameralı alev dedektörleri ve thermografik kameralarda yangın algılama sistemlerinde kullanılmaktadır.

Her güç sisteminin kendisine has çalışma gerilimi vardır. Bu çalışma geriliminin üzerindeki değerleri aşırı gerilimler olarak tanımlanmaktadır. Aşırı gerilimler, oluşum şekillerine göre gerilim yükselmeleri, iç aşırı gerilimler ve dış aşırı gerilimler olmak üzere üç grupta toplanırlar.

Gerilim yükselmeleri, genel olarak işletme sırasında ortaya çıkan toprak arızaları, yük atmaları,jeneratör yükünün kalkması, jenaratörün kapasitif yüklenmesi, kapasitif devrenin açılması, geçici gerilim dalgalanmaları, harmonikler, rezonans ve ferro-rezonans v.b olaylardan kaynaklanır. İç aşırı gerilimler, devre açma-kapama, toprak ve faz kısa devreleri gibi olaylar sonucu oluşan aşırı gerilimlerdir. Dış aşırı gerilimler ise atmosferik etkilerden kaynaklanan ve sisteme doğrudan yıldırım düşmesi ile ya da yıldırımın, sistem dışında bir noktaya düşmesi sonucu, etki ile ortaya çıkan gerilimlerdir.

Ani aşırı gerilimler birkaç mikro saniye ile birkaç milisaniye arasında meydana gelen ve büyüklüğü 1….10kV arasında değerler alabilen olaylardır. Bu büyüklükteki gerilimler, elektronik cihazların tahammül sınırlarının 10…15 katına eşittir.

Zayıf akım sistemlerinde ani aşırı gerilimi oluşturan etkenlerden en çok görülenleri elektriksel anahtarlama olayları ve yıldırım düşmeleridir.

Elektriksel anahtarlama olaylarının neden olduğu ani aşırı gerilimler, bir iletkenden geçen akım etrafında manyetik alan oluşturur ve akım kesildiğinde manyetik alan aniden azalır, iletken üzerinde biriken enerji indükleme yoluyla ani aşırı gerilim olarak sistem içinde dağıtılır.

Yıldırımların oluşturacağı etkileri incelersek 2 tip etki olduğunu görürüz; endüktif kuplaj etkisi, galvanik kuplaj etkisi. İndüktanslı kuplaj, yıldırım akımı ile hatlar arasındaki transformatör etkisi olarak tanımlanabilir. Çok büyük değerdeki yıldırım akımı bir manyetik alan oluşturur ve bu manyetik alan yakın hatlarda gerilimler indüklenmesi ile ani aşırı gerilim meydana getirir. Dirençli kuplaj, aralarında elektriksel bağlantı bulunan binalar veya binalar grubuna yıldırım düşmesi halinde meydana gelir. Yıldırımın düştüğü yere yakın binanın topraklama sistemi yıldırımın oluşturduğu potansiyel çadırının (gerilim gradyentinin) tesiri altındadır. Buna karşılık aralarında elektriksel bağlantı bulunan komşu binanın topraklama sistemi yıldırımın potansiyel çadırına göre referans topraktır.Bu durumda aradaki elektriksel bağlantılar üzerinden dolaşım akımları geçer ve cihazlar üzerinde aşırı gerilimler oluşur.

Aşırı gerilimden korunma sistemlerinin kullanım sahası ana dağıtım şebekesi korumasından hassas korumaya, veri hattından ölçüm ve kontrol sistemlerinin korunmasına ve metal boruların kıvılcım atlama aralığı ile korunmasını da kapsamaktadır. Sistem merkezi veya dağıtılmış olarak tesis edilmektedir.

Yıldırımdan ve aşırı gerilimden korunma sistemlerinin tasarımı IEC standartları, ilgili yönetmelikler ve konusunda uzman mühendislerce uygulanan teknik spesifikasyonlar paralelinde yapılmalıdır.

Alçak gerilim sistemlerinde fazlarla toprak ve nötr ile toprak arasına bağlanan aşırı gerilim koruma kofreleri, darbe gelmesi halinde açık devre durumundan iletime geçerek aşırı akımı kendi üzerlerinde söndürürler. Bunun için DIN-IEC 62305 normlarında kademeli bir koruma öngörülmüştür.

Bu nedenle tesis içerisindeki sistemler, aşırı gerilime hassasiyetleri dikkate alınarak, kademeli bir şekilde aşırı gerilime karşı koruma cihazları ile (İç Yıldırımlık) donatılırlar. Her kademe darbe gerilimini bir derece azaltarak sistem için zararsız hale getirir. Kaba koruma için B, orta seviye için C ve hassas koruma için D sınıfı koruma modülleri kullanılır.

Yıldırımdan Korunma Yöntemleri:

1)   Dış yıldırımlık koruma sistemleri

Dış yıldırımlık sistemleri ile doğrudan yıldırım darbelerine karşı korunma amaçlanır.
Bunlar; Franklin çubuğu, faraday kafesi ve erken akım yayıcı paratoner sistemleridir.

Cihazlarınızı yıldırımdan korumak için tek başına paratoner ve faraday kafesi uygulamaları yeterli olmamaktadır. Bunlarla birlikte, iç yıldırımlık adı verilen aşırı gerilim koruyucuları, topraklama ve eş potansiyel sistemle entegreli bir şekilde çözüm oluşturulmalıdır.

2)   İç yıldırımlık koruma sistemleri

İç yıldırımlık ile doğrudan veya endükleme ile oluşan aşırı gerilimlere karşı elektrik donanımının korunması amaçlanır.

♦   B tipi yıldırım darbe koruyucuları (Tip 1) (Yıldırım darbelerine karşı koruma yapar)

♦   C tipi akım -gerilim koruyucuları (Tip 2) (Aşırı gerilim darbelerine karşı koruma yapar)

♦   B+C tipi yıldırım +gerilim koruyucuları (Tip 1+ Tip 2) (Hem yıldırım hem de aşırı gerilim darbelerine karşı koruma yapar)

♦   D tipi akım-gerilim koruyucuları (Tip 3) (Hassas elektronik sistemlerin korumasını yapar)

Elektrik tesisatınızda iç yıldırımlık sistemleri olmadığı takdirde, üzerinde ya da 2 km yakınında dış yıldırımlık sistemi bulunan bir yapının içerisinde yer alan tüm elektronik cihazlar yıldırım düşmesi ile oluşan kuplaj etkileri nedeni ile tehdit altındadır.

Parafudr Parametreleri:

Iimp= Tip 1 parafudrlar için geçerlidir. Yıldırım darbesi koruma değerini gösterir.

Imax= Tip 2 parafudrlar için geçerlidir. Aşırı gerilim darbesi koruma değerini gösterir.

Uc= Parafudr çalışma gerilimini gösterir

Up= Parafudrun koruma seviyesini gösterir. Yani gelen darbenin indirileceği gerilim seviyesidir.

Imax=50 kA, Iimp=100 kA olan bir parafudr Tip 1+2 sınıfı, 100 kA yıldırım koruması, 50 kA aşırı gerilim koruması yapar anlamına gelmektedir.

B Sınıfı aşırı gerilim koruma:  

B sınıfı akım ileticileri direk yıldırım veya yakın etkilerine karşı koruma sağlar. B Sınıf (Sınıf I) ürünler bina elektrik tesisatını ve cihazları aşırı gerilime karşı korumak amacıyla binanın veya tesisin ana panosuna, açık arazi ortamlarında yıldırıma direk maruz kalacak ortamlara monte edilirler. İletken kapasitesi çok yüksek olup 50-150 kA mertebesindedir.

Aşırı gerilim darbesinin ilk olarak B sınıfı aşırı gerilim darbe koruyucu ürünü tarafından söndürülecektir. 

C Sınıfı aşırı gerilim koruma:

Tali panoları korumak içinde C Sınıfı aşırı gerilim darbe koruma ( Sınıf II ) (yıldırım darbelerine karşı koruma sağlamazlar) ürünlerinin kullanılması gerekmektedir. Böylece Ana pano ile birlikte tali panolarında koruması sağlanarak korumanın etkinliği ve ürünlerin dayanımları artırılmış olacaktır. C sınıfı koruma cihazları sayaç panosu içinde kaçak akım koruma şalterinin önüne yerleştirilir. Tali pano seviyesinde ani aşırı gerilim ve akımlarına karşı koruma yapar. Ani gerilim yükselmeleri, harmonikler, switching darbeleri, anahtarlama darbeleri bu ürünle sönümlenirler.

Hem yıldırım hem şebeke darbesine karşı korumak istersek kombine (Tip 1 +Tip 2) ürünler tercih edilmelidir. Özellikle açık arazide bulunan tüm panolarda B+C sınıfı parafudr kullanılmalıdır.

İletken kapasitesi orta olup 10-40 kA mertebesindedir. B ve C sınıfı cihazların tesisinde dikkat edilecek bir nokta aşırı gerilim darbesinin, ilk olarak B sınıfı cihaz tarafından söndürülmesidir.

Bu iki cihazın bulundukları noktalar arasında yeterli empedans yoksa C sınıfı cihaz, B’den daha önce çalışır ve yıldırım akımını taşıyamayarak arızalanabilir.

Bu iki sınıf cihaz arasındaki empedansın arttırılması, hat uzunluğu ile sağlanabilir. Bağlantı hattında PE iletkeni diğer faz ve nötr iletkenlerinden ayrı çekilmiş ve aralarındaki mesafe 1m’den büyük ise B ve C sınıfı cihazlar arasındaki uzaklık 5 m’den büyük olmalıdır. PE hattının diğer hatlarla aynı kabloda olması halinde B ve C sınıfı cihazlar arasında en küçük uzaklık 15 m olmalıdır.

D sınıfı aşırı gerilim koruma:

D sınıfı koruma cihazları küçük dağıtım panolarında elektrik ve elektronik ekipmanları geçici piklere karşı korumak için dizayn edilmişlerdir. D sınıfı Aşırı Gerilim korumalar sadece bağlı oldukları cihazları korurlar. D sınıfı koruma cihazları korunmak istenen ekipmana çok yakın olarak yerleştirilir. (Cihazın önüne)
Cihaz, elektronik ekipmana doğrudan koruma sağlar. İletken kapasitesi düşük olup 2,5-5 kA mertebesindedir. Enerji koruması, data sistemleri, telefon, sinyal hatları, ölçüm sistemleri, PLC ve otomasyon sistemleri, UPS ve güç kaynakları, yangın algılama sistemleri, acil anons sistemleri ve kamera koruma gibi tipleri mevcuttur.

Sistem mantığını alt tarafta yer alan grafikten görebilirsiniz.

Parafudrlar, dış aşırı gerilimlere karşı elektronik ekipmanları korumak amacıyla kullanılan, korunacak hat iletkeni ile toprak arasına bağlanan koruma elamanlarından biridir. Yapısı gereği yalıtkan olan parafudrlar, yüksek akım ile karşılaştıklarında iletken duruma geçerek yüksek akımı toprağa iletirler ve sistemin yüksek akımdan zarar görmesini engellerler.

Parafudrların seçiminde; gerilim değeri, darbe anma akımı kısa devre akımı ve işletme ortam koşulları dikkate alınması gereken üç temel değerdir.

Parafudr montajında dikkat edilmesi gerekenler:

Parafudrlar korunmak istenen işletme aracının önüne, darbenin geliş yolu üzerine yerleştirimeli ve işletme aracı ile paralel olarak faz ve toprak arasına bağlanmalıdır. Parafudrun topraklaması, işletme aracının topraklamasına bağlanmış olmalıdır. Bağlantılar, köşe yapmadan, mümkün olduğunca kısa iletkenler ile yapılmalı ve topraklama geçiş dirençlerinin de olabildiğince küçük olmalıdır. Parafudr lar panoya montaj edildiğinde kuplaj etkisinin önüne geçmek için parafudr ile toprak bağlantısı 50 cm'i geçmemesi önerilir.

► B sınıfı yani Tip 1 Parafudrlar, ana panolarda kullanılır. Bu ag parafudlar paralel şekilde 16 mm2lik şekilde bağlanır. Yıldırım darbesi taşıyacağı için kesiti yüksek olan bir kablo kulllanıyoruz.

► C sınıfı Tip  2 Parafudrlarsa ani aşırı gerilim darbelerine karşı, tali panolarda kullanılır. Tip 2 ürünlerse, yine paralel olacak şekilde, 6 mm2lik kablo ile bağlanması gereklidir.

► D sınıfı Tip 3 Parafudrlarsa genel olarak seri olarak bağlanır. Ancak paralel bağlanan tipte olan Tip 3 parafudlarda vardır. Bu parafudrlar, 1.5 mm2lik kesitte kablo ile bağlanır.

Temiz Gazlı Söndürme Sistemlerindeki Kriterler:

Söndürücü akışkan olarak kullanıldığında, insanlı mahallerde tanımlanmış konsantrasyon seviyelerinde boğucu ve toksik etkisi olmayan, aynı zamanda da hassas elektronik medyaya zarar vermeyen, arkasında tortu bırakmayan söndürücü akışkanların tamamını ‘’Temiz Gaz’’ olarak tanımlamaktayız. CO2 (karbondioksit) sistemi, diğer ISO standartları tarafından ayrıca ele alındığı için bu kapsamda yer almamaktadır. EN 15004 standartlarında bir çok söndürücü gaz tanımlı olmakla birlikte bu yazıda iki adet kimyasal, iki adeti ise inert gaz özelliğinde olmak üzere toplam dört adet söndürücü gaz tipi ele alınarak incelenmiştir.

Öncelikli olarak literatürde yer alan bazı terimlerin anlam ve tanımlarına bakmak gerekirse;

Temiz gaz: Elektriksel iletkenliği olmayan, buharlaştıktan sonra atık bırakmayan, uçucu sıvı veya gaz halindeki söndürücü maddedir.

Halokarbon gazı: İçeriğinde flor, klor, brom veya iyot elementlerinden bir veya daha fazlasının oluşturduğu organik bileşikler bulunan söndürücü maddedir. (FM 200 ve Novec 1230)

Inert gaz: içeriğinde helyum, neon, argon, nitrojen veya karbon dioksit gibi gazlar bulunan söndürücü maddedir.

Konsantrasyon: Söndürücü akışkanın içinde bulunduğu hacimdeki yüzeysel orandır.

Söndürme Konsantrasyonu: Herhangi bir güvenlik faktörü ihtiva etmeyen ve tanımlanan deney şartları içinde oluşan yangını söndüren  en düşük konsantrasyon.

Tasarım Konsantrasyonu: Sistem tasarım amaçları için gerekli bir emniyet faktörü içeren, söndürme maddesinin konsatrasyonu. EN15004 e göre, tasarım konsatrasyonu, her bir söndürücü gaz için yangın sınıfına göre belirlenmiş deneylerle ispatlanmış söndürme konsantrasyonuna 1.3’lük (%30) güvenlik faktörü ilave edilerek belirlenmelidir.

En yüksek konsantrasyon: Korunmuş alanda, en yüksek çevre sıcaklığında gerçek söndürme maddesi miktarında meydana gelen söndürme maddesinin konsantrasyonu

Mühendislik tasarımlı sistem: Söndürme maddesi merkezi bir depodan beslenen ve boru sistemi ve nozullarla boşaltma yapan, her bir boru parçası ve nozulun kesit ölçüsünün ilgili standarta göre hesaplandığı sistem.

Ön mühendislik tasarımlı sistemler: İzin verilen en yüksek tasarıma kadar, dengelenmiş bir nozul döşenmesi ile boru tesisatına bağlı, belirli kapasitede yangın söndürme maddesi kaynağına sahip sistem.

Toplam hacimsel koruma sistemi: Kapalı bir alan içerisinde, uygun tasarım konsantrasyonunu elde etmek üzere, söndürme maddesini boşaltmak için düzenlenmiş sistem.

Dolum yoğunluğu: Söndürücü gazın bulunduğu kabın birim hacmi başına, söndürücü gazın (kg/m3) cinsinden kütlesidir.

Boşalma süresi: 20 °C sıcaklıkta, 1.3’lük güvenlik faktörü içeren tasarım konsantrasyonunun %95 ine erişmek için gerekli süredir. Halokarbon türevi gazların boşaltılması, ayrışma ürünlerinin oluşumunu sınırlamak ve yangını bastırmak için mümkün olduğu kadar çabuk tamamlanmalı ve hiçbir durumda 10 saniyeyi geçmemelidir. İnert gazlar için bu süre 60 saniyedir. NFPA 2001 ‘’smal growing fires’ tanımına giren elektrik ve elektronik medya bulunan mahal yangınlarında (Class A/Class B) bu süreyi 120 sn olarak tanımlamaktadır.

Ters etki gözlenen en düşük seviye (LOAEL): Zehirlilik veya fizyolojik olarak gaza maruz kalındığında olumsuz bir etkinin gözlemlendiği en düşük konsantrasyon seviyesi

Ters etki gözlenmeyen seviye (NOAEL): Zehirlilik veya fizyolojik olarak gaza maruz kalındığında olumsuz bir etkinin gözükmediği en yüksek konsantrasyon seviyesi

Gazlı söndürme sistemlerinin, Yönetmelik Madde 98’e göre aşağıda verilen şartları da sağlaması zorunludur:

a) Gazlı sabit söndürme sistemleri, tesisin nitelik ve ihtiyaçlarına bağlı olarak uygun, güncel, sertifikalı ve ilgili TSE standartlarına göre tasarlanmalıdır.

b) Özel söndürme sistemleri, suyun söndürme etkisinin yeterli görülmediği veya su ile reaksiyona girebilecek maddelerin bulunduğu, depolandığı ve üretildiği hacimlerde uygun tipte söndürme sistemi tesis edilir.

c) Halon alternatifi gazlar ile tasarımı yapılmış gazlı yangın söndürme sistemlerinde kullanılan söndürücü gazın, yerel ve uluslararası yönetmelik ve standartlarla belgelenmiş uzun süreli kullanım geçerliliği olmalıdır.

d) Her türlü gazlı söndürme sistemleri kurulurken, otomatik gaz boşaltımı esnasında veya sistemin aktive olduğunu işletici ve mahalde çalışan personele bildiren ve kişilerin söndürme mahalini tahliye etmesini sağlayacak sesli ve ışıklı uyarılar temin ve tesis edilmek zorundadır.

e) AB mevzuatında 97/23/EC Sayılı PED Direktifi ve 99/36/EC Sayılı TPED Direktifi’ne karşılık gelen Türk mevzuatına göre, 97/23/AT Sayılı “Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği” ve 99/36/AT “Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği” gereği, gazlı söndürme sistemlerinde kullanılan silindirlerin üzerinde PED* ve TPED* Direktiflerine uygunluk işareti bulunmalıdır. Kazınmış “∏” işareti ile silindirler markalanması, silindirlerin PED ve TPED direktiflerine uygunluğunu belirler. Aynı zamanda 97/23/AT Sayılı “Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği” gereği silindirlerin “CE” işareti taşıması zorunludur. CE ve ∏ markalama süreci ile sadece temel emniyet gereklerini tanımlayan bu yönetmeliklerin gerekliliklerinin karşılanması değil, aynı zamanda CE veya PI işareti taşıyan bir ürün; can ve mal emniyeti, insan sağlığı, çevre koruması ile enerji tasarrufunu öngörmektedir. Ayrıca her 10 yılda bir silindirlerin hidrostatik testleri yeniden yapılmalıdır.

f) Söndürücü gazın, açıklıklardan bitişikteki tehlikeli alanlara veya çalışma alanlarına kaçmasını önlemek için, bu açıklıklar kalıcı olarak sızdırmaz biçimde kapatılmalı veya otomatik kapatma tertibatlarına sahip olmalıdır. Söndürücü gazı belli hacimde tutmak uygulamada mümkün değilse, koruma bitişik tehlikeli bağlantıları kapsayacak şekilde geliştirilmelidir.

g) Gazlı söndürme yapılan tüm mahallerde uygun sızdızmazlık testleri yapılarak mahal içinde gaz boşaltıktan sonra gazın kalma süresinin 10 dk olduğu teyit edilmelidir.

Kimyasal özellikte olan gazlardan birincisi, kullanımı en yaygın olan HFC227ea (Heptaflorpropan-CF3CHFCF3) gazıdır. Bu gazın genel kullanım adı ‘’FM200’’ olarak da bilinmektedir. Diğer kimyasal özellikteki gaz ise ‘’HFC125’’ (pentafloretan- CHF2CF3) gazıdır. Her iki gazda laboratuar ortamında üretilmekte olup doğada, doğal halde bulunmamaktadır. Hem fiziksel hem de kimyasal olarak yangını söndürürler. Halokarbon türevi gazlardaha düşük basınçlarda 25-42 bar sıvı halde depolanırlar. Boşaltma süreleri 10 sn’ dir. Bu sürenin sağlanabilmesi için silindirlerin, korunan mahale mümkün olan en yakın yere, tercihen mahalin dışında yerleştirilmelidir. Normalde insan bulunan mahallerde kullanımına, ancak tasarım konsantrasyonunun insana zarar verebilecek en düşük seviyenin (LOAEL) altında olduğu yerlerde izin verilir. Söndürücü gaz için öngörülen maksimum güvenli maruz kalma süresi 5 dakikadır. Söndürücü gaza bu süreden daha uzun süre maruz kalınması durumunda fiziksel veya toksik etkiler olabilir. 5 dakikadan daha düşük bir maksimum güvenli maruz kalma süresi gerektiren tasarım konsantrasyonları ile tasarlanan sistemler insanlı mahallerde kullanılamaz.

Temiz gazlar içinde yer alan inert gazlara örnek olarak, yaygın kullanımı nedeni ile IG-01 (Argon) ve IG-541 (Inergen) alınmıştır. Inert gazlar ortamdaki oksijen oranını yanma sınırının altına düşürerek, yangını söndürür. Inert gazlı sistemler, gaz fazında depolandığından, daha fazla silindir ve buna bağlı olarak silindir yerleşimi için daha fazla alan gerektirir. Inert gazlar, yüksek basınçlarda (200-300 bar) gaz fazında depolanabilir. Inert gazların sistem basıncı manifoldtan itibaren 60 bar’a düşürülür. Inert gazların kullanıldığı sistemlerde aşırı basınç probleminden dolayı relief damper kullanılması zorunlu olabilir. Inert gazlarda boşaltma süresi 60 sn’dir. Boşaltma süresi ve sistem basıncının yüksek olması, silindir odasına uzak mesafede borulama gerektiren mahallerde kullanılmasına olanak sağlar. Normalde insan bulunan mahallerde kullanımına, ancak tasarım konsantrasyonunun insana zarar verebilecek en düşük seviyenin (LOAEL) altında olduğu yerlerde izin verilir.

Söndürme tipine karar vermeden önce, korunacak mahalde bulunan yanıcı maddenin türü ve yangın sınıfı da belirlenmelidir.

Yangın sınıfları,

A Sınıfı Yuzey Yangın: A sınıfı yangınlar, yanıcı katı maddeler yangınıdır. Odun, kâğıt, kumaş, plastikler gibi madde yangınları bu sınıfa girer.

A Sınıfı Yuksek Tehlike Yangın: A sınıfı yangınlarda aşağıdaki durumlardan herhangi birinin bulunması halinde A Sınıfı Yüksek Tehlike olarak tanımlanır.

_ Çapı 100 mm’den fazla olan kablo demetleri

_ Dolum yoğunluğu kesitinin %20’sinden fazla olan kablo kanalları

_ Yatay veya dikey kablo kanalı rafları (250 mm’den daha yakın)

_ Söndürme süresince enerji sağlanan ekipmanlar, güç tüketiminin 5 kW’ın üzerinde olduğu durumda

B Sınıfı Yangın: Yanıcı sıvı maddeler yangınıdır. Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, katran, asfalt gibi madde yangınları bu sınıfa girer.

Zamanımızın %90 ‘ını binalarda geçiriyoruz. Evlerimiz, ofislerimiz, hastaneler, okullar, oteller ve kamu binaları gibi yangınların %90’ının meydana geldiği binalarda her yıl yangınlarda binlerce kişi hayatını kaybediyor ve son yıllarda yangının başlamasından yayılmasına kadar geçen ortalama süre 25 dakikadan 3 dakikaya kadar düşmüştür. 

Elektrik tesisatlarının, dolayısı ile kabloların kullanıldığı yerler, binalardaki yatay ve dikey alanları birbirine bağladıkları ve yüksek miktarda yanıcı malzeme barındırdıkları için yangın esnasında risk faktörü oluşturmaktadır. Yapılan araştırmalar, yangın anındaki ölümlerin çok büyük bir kısmının dumandan ve zehirli gazların solunmasından kaynaklandığını göstermektedir.

Elektrik tesisatlarında kullanılacak olan malzemelerin özelliklerine ve yangın esnasında gösterecekleri performansa bağlı olarak doğru kablo seçiminin yapılması; bu sayede yangın sırasında oluşabilecek yoğun dumanın, toksik ve korozif gazların ve alevin hızla ilerlememesinin önüne geçilerek, binanın tahliyesi ve yangın söndürme çalışmalarının verimli bir şekilde yapılması, dolayısı ile can ve mal güvenliğinin sağlanması en önemli hususlardandır.

Bu amaçla, bizimde içerisinde olduğumuz Avrupa ortak pazarında ortak bir dil oluşturulması amaçı ile, CPR adı verilen, yapılarda kullanılan her türlü güç, kontrol ve iletişim kablolarının performans beyanlarını ve CE işaretlemesini zorunlu kılan bir yönetmelik geliştirilmiştir. CPR nin amacı, yapı malzemelerinin temel karakteristikleri ilgili performans beyanlarının ve malzemelere CE işaretinin iliştirilmesinin kurallarını oluşturarak, yapı malzemelerinin piyasaya arz edilmesi ve piyasada bulundurulması ile ilgili olarak güvenilir bir bilgi kaynağı oluşturmaktır.

Bu kapsamda EN 50575  ve EN 50399 standartları geliştirilmiştir. EN 50575 standardı, bina ve altyapı dahil olmak üzere, herhangi bir yapıda kullanılan ‘’ güç, kontrol ve iletişim’’ kablolarının yangına tepki performansı gerekliliklerini, bu gerekliliklerle ilgili testleri ve uygunluk değerlendirmeleri ile ilgili kriterleri belirler. Bununla birlikte yapılarda kullanılan kabloların yangına karşı performans beyanlarını ve CE işaretlenmesini zorunlu kılar.

EN 50399 standardında ise, CPR kapsamında bulunan kabloların Avrupa sınıflarına göre sınıflandırılabilmesi için yangına tepki performanslarının ölçülebilmesini sağlayacak test yöntemleri, düzenekleri, bu düzeneklerin kalibrasyonu, testlerin uygulama işlemleri ve sonuçlarının raporlanması konuları detaylı olarak açıklanmıştır.
 

Avrupa Birliğinin ATEX yönetmelikleri içinde yanıcı maddelerin üretildiği veya proses edildiği ve bunun sonucu olarak patlama riskli atmosferin oluşabileceği tesis ve sistemlere uygulanır. İşletme firmalarını ilgilendiren ATEX yönetmeliği IEC/EN 61508 (Elektriksel / Elektronik / Programlanabilir  Elektronik Güvenlikle İlgili Sistemlerin Fonksiyonel Güvenliği) standartları işletmelere tehlikeli işlemler için güvenlik performansı gerekliliklerini belirleme konusunda yardımcı olan ikincil koşulları tanımlar.

Bu yönetmelik Ex-korumalı cihazların, tasarım, sertifikasyon, üretim ve kalite güvencesini tanımlayarak pazarlanmasını regüle eder. Ayrıca işaretleme, işletme talimatları ve uygunluk beyanlarını da belirtir. Yönetmeliklerde yer alan cihazlara yönelik gereksinimler standartlarca farklı koruma tiplerini kullanarak kapsanır ve uygulanır.

EU yönetmeliği 96/82/EU yüksek tehlike arz eden tesis ve sistemler için düzenlenmiştir. Bu EU yönetmeliğinden türetilen IEC/EN 61508  standartları dünya çapında geçerlidir ve bir endüstriyel tesiste güvenliği belirler ve uygularken toplam yaklaşımı tartışır.

Bu standartlar, Emniyet Ölçümleme Sistemlerini tanımlamak için hidrokarbon , petrol ve gaz endüstrilerinde yaygın olarak benimsenmiştir ve Emniyet Ölçümleme Sistemlerinin emniyetini ve kullanılabilirliğini arttırmanın bir aracı olarak güvenilirliğini korumak ve performansı artırmaktır.

SIL sertifikası bir sistemin SIF (Safety Instrumented Function) güvenilirliğini belirtir. SIF, herhangi bir işlem sırasında oluşabilecek tehlikeli bir durumun algılanması ve bu durumunun engellenmesi fonksiyonudur. SIF fonksiyonu belirli bir işlemi kontrol eder. Her bir işlem için ayrı bir SIF fonksiyonu gereklidir. Bununla beraber SIF fonksiyonlarının tümü SIS (Safety Instrumented System) sistemini oluşturur. SIS, sistemin tümünü kontrol eden ve tehlikeli durumlarda sistemi güvenli bir duruma getiren kontrol sistemidir.

Bu emniyet bütünlük derecesi SIL (Safety Integrty Level) diye adlandırılır. Amacı uygulanabilecek maksimum fonksiyonel güvenilirliği sağlayarak, sistematik, donanımsal, mimari kısıtlamalardan kaynaklı tesadüfi hataların tanınması ve kontrol altına alınması hedeflenmiştir. Güvenlik aygıt fonksiyonu tarafından sağlanan risk azaltma miktarını ölçmek için kullanılan araçtır. Cihazın kabul edilebilir hata oranını değerlendirir. Bu amaçla 4 farklı SIL seviyeleri oluşturulmuştur. Her seviye güvenlik fonksiyonunun arıza olasılığı için bir aralığa karşılık gelir.

“Fonksiyonel Emniyet” terimi bir sistemdeki tüm SIF fonksiyonlarını başarılı bir şekilde gerçekleşmesi ve bunun sonucunda işlem sırasında oluşan riskin kabul edilebilir bir düzeye inmesi durumunu ifade eder.

Algılanan ilişkili risk ne kadar yüksekse, güvenlik sistemi için gereken performans da o kadar yüksektir ve bu nedenle SIL derecelendirmesi sayısı da artar. SIL seviyesi yükseldikçe sistemin arıza yapma olasılığı azalır ve sistem performansı yükselir. Bununla beraber sistemin maliyeti artar.

SIL sınıflandırılmasında kullanılan birçok kritik parametre hata oranlarından hesaplanabilir. En önemli parametreler PFD (Talep Durumunda  Arıza Yapma Olasılığı) ve tersi kullanımı olarak RRD (Risk Azaltma Faktörü) olarak ifade edilmektedir. Bu güvenlik fonksiyonunun çalışmayacağı ortalama olasılığı belirtir. Bu, yalnızca güvenlik fonksiyonu tehlikeli bir durumda, izlenen sistemi belirlenmiş ve güvenli konuma getirmek üzere talep edildiği zaman gerçekleşir. Ayrıca güvenlik fonksiyonu yılda bir kereden az talep görür.

SIL sertifikası sistemin bütünüyle ilgili bir güvenlik seviyesidir. Sistemdeki herhangi bir elemanın ya da bileşenin SIL seviyesi olmaz. Sistemdeki ekipmanlar SIL sertifikasına sahip bir sistemde kullanılmaya uygun ya da uygun değil şeklinde sınıflandırılmalıdırlar. Ayrıca sadece sistemde kullanılan elemanların ya da bileşenlerin SIL seviyesine uygun olması sistemi SIL seviyesine uygun yapmaz. Bir sistemin herhangi bir SIL seviyesine uygun olabilmesi için sistemin bütününün incelenmesi gereklidir.

Endüstri 4.0, 4.Endüstri devrimi ya da 4.Sanayi devrimi terimi ilk olarak 2011 yılında Almanya-Hannover fuarında kullanılmıştır. Üretim sektöründeki önemli endüstriyel devrimler sonrası ülkeler ve şirketler küresel boyutta yaşanan bu değişimlere ayak uydurmak zorunda kalmış ve artan rekabet koşulları arasında rekabet üstünlüklerini devam ettirebilmek amacıyla bazı stratejiler geliştirmişlerdir. Tarih boyunca dört büyük endüstriyel devrim yaşanmıştır.

Bunlar ;
1.Su ve buhar gücünün daha verimli kullanılmasını sağlayan mekanik tezgahların bulunması
2.Henry Ford’un üretim bandı tasarımı ve elektriğin seri üretimde kullanılmaya başlanması, üretim hattının geliştirilmesi
3.1970’lerde üretimde mekanik ve elektronik teknolojilerin yerini dijital teknolojiye bırakmasına sebep olan programlanabilir makinelerin kullanılmaya başlanmasıyla oldu. Günümüz bu endüstri devrimi içerisindedir.
4.Endüstri 4.0 ise 4.Endüstriyel devrimi başlatacağı düşünülen endüstriyel bir strateji planıdır.

Endüstri 4.0 temel olarak Bilişim teknolojileri ile Endüstriyi bir araya getirmeyi hedeflemiştir. Ana bileşenlerinden ilki yeni nesil yazılım ve donanım, yani bugünün klasik donanımlarından farklı olarak düşük maliyetli, az yer kaplayan, az enerji harcayan, az ısı üreten, ancak bir o kadar da yüksek güvenilirlikte çalışan donanımlar ve bu donanımları çalıştıracak işletim ve yazılım sistemlerinin kaynak ve bellek kullanımı açısından tutumlu olması hedefidir. İkinci ve belki de en önemli bileşen ise Cihaz Tabanlı İnternet (IoT) yeryüzündeki tüm cihazların birbirleriyle bilgi ve veri alışverişi için kullanıldığı, her türlü araç gerece entegre edilmiş, sensör ve işleticilerle donanmış, internet bağlantılı akıllı elektronik sistem ve bu sisteme kısaca Siber-Fiziksel Sistemler de diyebiliriz.

Üretim sürecinde fabrikalardaki makinelerde siber-fiziksel sistemlerin kullanılması demek insanların insanlardan neredeyse bağımsız olarak kendi kendilerini koordine ve optimize ederek üretim yapabilecek ‘akıllı fabrikalar’ demektir. Eğer Endüstri 4.0 stratejisi gerçekleşirse üretim süresi, maliyetler ve üretim için ihtiyaç duyulan enerji miktarı azalacak, üretim miktarı ve kalitesi artacaktır. Endüstri 4.0 çözüm ve uygulama alanları : Belki de Endüstri 4.0 dan daha fazla merak edilen şey, çözümleri ve uygulama alanlarıdır.

Akıllı şehir uygulamaları :
Trafik, park etme, ışıklandırma, belediyelerin atık yönetimi gibi alanlarda uygulanmaktadır. Sabah trafiğe çıktığınızda akıllı telefonunuzun haritalar bölümünde size ön görülen trafik yoğunluğu ile ilgili aktarılan veriler tamamen bu alanda yapılan uygulamaların eseridir.

Akıllı çevre uygulamaları: 
Hava kirliliği, yağmur ve yağış durumu, baraj doluluk oranları, orman yangınları, kar, tipi, fırtına gibi bir çok doğa olayı ile ilgili öngörülü verilerin toplanması için uygulanır. Akıllı ev uygulamaları, ışık, güvenlik, aydınlatma, eğlence gibi konulardan evlerin sağladığı veya sağlayacağı hizmetlerin hem ev içinde hem de ev dışında uzaktan yönetilmesine imkan sağlar. Örneğin, uzaktan akıllı ev uygulamalarına bağlanılarak ışıklarınızı açabilir yada kapatabilirsiniz. Endüstri 4.0’ın bizlerden beklediği teknolojiyi her alanda tasarlayacak, geliştirecek, üretecek ve üretilen teknolojiyi kullanabilecek insan gücünün eğitimi kaçınılmaz bir gerçektir. Endüstri 4.0’ın gerçekleri; üst düzey düşünme becerisine sahip bireylerdir, bilmenin yetmeyeceği, düşünmenin zorunlu hale geleceği yöntemlerdir.

Dünya problemlerini doğru hissedecek ve tanımlayacak, çözüm için yenilikçi fikirler üretecek, çözüm için doğru yöntem ve teknikleri kullanacak bireylerin her alanda yetiştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu durum okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim ve yaşam boyu öğretimde olmak üzere çok geniş bir perspektifte birbirleriyle entegre ve etkileşimli olarak düşünülmesi, planlanması, tasarlanması ve uygulanması gereken bir konudur.